ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ "ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ"

Ομιλία που εκφωνήθηκε σε εκδήλωση, που διοργάνωσαν 

ο Σύλλογος Ναυτικών Κεφαλονιάς "Νίκος Καββαδίας" και το Ίδρυμα Γεωργίου και Μάρης Βεργωτή

στο Αργοστόλι, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Ναυτικής Σχολής  στις 29 Απριλίου 2017.

 

ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ «ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ»

Έκδοση του Συλλόγου Ναυτικών Κεφαλονιάς «Νίκος Καββαδίας»,

Αργοστόλι 2017, σελ. 416.

           Εδώ απόψε τεκμηριώνεται για άλλη μια φορά αυτό που γνωστός μας τραγουδοποιός έχει πει: «φτιάχνουν οι Έλληνες κυκλώματα και ιστορία οι παρέες». Μια «χαλαρή παρέα» απόμαχων δραστήριων ναυτικών συμπολιτών μας ξεκίνησε το 1999 και συνεχίζει, δέκα οχτώ χρόνια τώρα, να κρατά αναμμένο το φανάρι της ... στεριανής πορείας του Συλλόγου των Ναυτικών της Κεφαλονιάς «Νίκος Καββαδίας». Είπανε οι ναυτικοί μας να δοκιμάσουν να ... ταξιδέψουνε στη στεριά.

          Και σε αυτό το ... στεριανό του ταξίδι ο Σύλλογος Ναυτικών θέλησε, όπως κάθε σωστός καπετάνιος, να κρατήσει «Ημερολόγιο Γέφυρας». Έτσι, γεννήθηκε η γνωστή σε όλους μας εφημερίδα Θάλασσα. Σκέφτηκαν να ανοίξουν «ένα παράθυρο στον κόσμο», όπως οι ίδιοι δηλώνουν, για να πουν τα προβλήματά τους, να γνωστοποιήσουν τα αιτήματά τους, τις σκέψεις και τους προβληματισμούς τους – κι όχι μόνο για τα ναυτικά ζητήματα. Και στις κρίσεις τους ήταν και είναι αυστηροί. Γι’ αυτό και υπογραμμίζουν πως είναι και παραμένουν «απροσάρμοστοι», γι’ αυτό και χαρακτηρίζουν τους εαυτούς τους «ναυαγούς στη στεριά».

           Έπρεπε, δηλαδή, οι τωρινοί απόμαχοι/συνταξιούχοι της ποντοπόρας Εμπορικής Ναυτιλίας να αράξουν μόνιμα στη στεριά, για να συνειδητοποιήσουν ότι η ζωή στην ξηρά είναι δυσκολότερη και πολυπλοκότερη από την εργασία στη θάλασσα, όσο κι αν εμάς των μόνιμα στεριανών αυτό ακούγεται ως παραδοξολογία. Γράφουν χαρακτηριστικά: «Εκεί, στη θάλασσα, οι κίνδυνοι είναι γνωστοί και αναμενόμενοι. Αλλάζεις πορεία και τους αποφεύγεις. Κι αν δεν είναι εφικτό, η πείρα και η ναυτοσύνη θα σε βοηθήσει να τους αντιμετωπίσεις. Ακόμη και τις πειρατείες κάτι θα σκαρφιστείς για να αντιδράσεις. Οι σοβαρότεροι κίνδυνοι, τουλάχιστον για εμάς τους ναυτικούς, είναι εδώ, στη στεριά. Εδώ δεν υπάρχουν κανόνες ούτε λογική, είμαστε εντελώς άοπλοι. Με τι “όπλα” να αντιμετωπίσεις την ανικανότητα, την αδικία, την ανηθικότητα, τη βλακεία; Με τι πυξίδα να ταξιδέψεις ανάμεσα στις συμπληγάδες της μίζας, του ρουσφετιού, του λαδώματος».  Αυτά με άλλα λόγια ίσως να εννοούσε ο Ν. Καββαδίας, όταν έλεγε σε συνέντευξή του τον Οκτώβρη του 1974: «Φοβάμαι τη στεριά», ή όταν έγραφε στη Βάρδια  του: «Το πιο δύσκολο ταξίδι, το πιο επικίνδυνο, το ’καμα στην άσφαλτο, από το Σύνταγμα στην Ομόνοια»...

          Πάντως, είχαν δίκιο οι ναυτικοί μας για την έκδοση εφημερίδας. Σήμερα η Θάλασσα δεν είναι ένα απλό έντυπο ενός Συλλόγου. Μπορεί, βέβαια, να ... μυρίζει θάλασσα, έχει όμως καταστεί ένας χώρος καταγραφής της πραγματικότητας – όχι μόνο της ναυτιλιακής και ναυτικής – έχει καταστεί ένας στίβος διεκδίκησης αιτημάτων και ένας τόπος κατάθεσης απόψεων και πρωτοποριακών ιδεών. Με τη Θάλασσα έχει δυναμώσει η φωνή του Συλλόγου, έχει αυξηθεί το ειδικό βάρος των ναυτικών στην τοπική μας κοινωνία, αλλά και η ίδια η εφημερίδα έχει γίνει πυξίδα για εμάς τους στεριανούς. Οφείλουμε, λοιπόν, τιμή σε όλους εκείνους που αποφάσισαν και σήκωσαν έως τώρα την ευθύνη της ετοιμασίας, της κάλυψης της ύλης, της έκδοσης και κυκλοφορίας της εφημερίδας και ξεχωριστά στον καπεταν-Διονύση Μαρκέτο, τον εμπνευστή, πρωτοστάτη και βασικό εργάτη αυτής της δραστηριότητας.

          Παιδί τούτης της εφημερίδας είναι το σημερινό βιβλίο με τον ευφυέστατο τίτλο, άμεσα δεμένο με το θαλασσινό επάγγελμά των δημιουργών του, Ταξιδεύοντας με το [πλοίο, δηλαδή τον Σύλλογο] “Nίκος Καββαδίας”. Πρόκειται για ένα βιβλίο, που στις 416 σελίδες του περιλαμβάνει κείμενα - άρθρα και σχόλια, αποφάσεις και επιστολές του Συλλόγου, αναμνήσεις και ιστορίες διάφορες – κείμενα δημοσιευμένα στην εφημερίδα του Συλλόγου, τη  Θάλασσα. Και το βιβλίο αυτό δε θα εκδιδόταν και μάλιστα με τη συγκεκριμένη καλαίσθητη μορφή, αν δε χρηματοδοτούσε την έκδοση το Ίδρυμα Γεωργίου και Μάρης Βεργωτή. Πέρα από την πράγματι πετυχημένη επιλογή των κειμένων και την ορθή ομαδοποίησή τους, για την οποία  πρέπει να συγχαρούμε τον ανθολόγο του βιβλίου καπετάν Βαγγέλη Μαρκέτο, επιτρέψτε μου να υπογραμμίσω τουτοδώ: δεν είναι υπερβολή, αν πω ότι η έκδοση αυτού του βιβλίου συνιστά σημαντικότατη πράξη, καθώς μπαίνει στο ράφι της τοπικής μας ιστορίας ένα ντοκουμέντο για τον αυριανό ερευνητή. Πολυποίκιλα τα θέματα που διαπραγματεύεται, πολυδιάστατη η πληροφόρηση που προσφέρει, αναντικατάστατη σε πάρα πολλά ζητήματα η προσφυγή σε αυτό· για τούτο και μπορεί να θεωρηθεί απαραίτητο τεκμήριο της σύγχρονης ζωντανής πραγματικότητας.

          Από τα ποικίλα θέματα, που θίγονται σε αυτό το βιβλίο, η δική μου παρουσίαση θα περιοριστεί σ’ εκείνα που αναφέρονται στα προβλήματα και τα αιτήματα του κλάδου των ναυτικών αλλά και στα ζητήματα που και σε τοπικό επίπεδο ανέδειξε, προώθησε ή δεν μπόρεσε να λύσει ο Σύλλογος Ναυτικών Κεφαλονιάς. Και δεν είναι λίγα ούτε επουσιώδη τα θέματα αυτά. Σε κάθε φύλλο της η Θάλασσα  τα κατέγραφε, τα προωθούσε, τα σχολίαζε τεκμηριωμένα, απαιτούσε τη λύση τους. Πρόκειται για προβλήματα που δε λύθηκαν στην ώρα τους και διαιωνίζονται, για  προβλήματα που δημιουργήθηκαν και δημιουργούνται εξαιτίας της κάθε φορά κυβερνητικής πολιτικής και τακτικής και όχι με την υπαιτιότητα των ναυτικών.

--- Έλλειψη ναυτιλιακής πολιτικής με σοβαρά δείγματα αδιαφορίας ή εγκληματικών νομοθετικών ρυθμίσεων από την πλευρά του αρμόδιου υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας  και κατ’ επέκταση της κάθε φορά κυβερνητικής εξουσίας επισημαίνει το βιβλίο. Το αρμόδιο υπουργείο εφαρμόζει διαχρονικά, υποστηρίζουν οι ναυτικοί μας, μια ακατανόητη πολιτική ουσιαστικής «αποναυτοποίησης» της Εμπορικής Ναυτιλίας, καθώς νoμοθετεί ουσιαστικά ερήμην των άμεσα ενδιαφερομένων, των ναυτικών δηλαδή και μάλιστα της ποντοπόρας Εμπορικής Ναυτιλίας. Δεν είναι, μάλιστα, άγνωστες οι περιπτώσεις φωτογραφικών νομοθετημάτων, δανειοδοτήσεων κυρίως ακτοπλόων εφοπλιστών (τα γνωστά θαλασσοδάνεια), ποικίλων οικονομικών καταχρήσεων και γενικότερα συντήρησης της διαπλοκής και επιβίωσης «τρωκτικών».

--- Η παραπάνω πολιτική έχει οδηγήσει στη δραματική μείωση του αριθμού των Ελλήνων ναυτικών, με αποτέλεσμα η ελληνική Εμπορική Ναυτιλία να έχει μετατραπεί απλά σε ελληνόκτητη. Στα πλοία τώρα οι Έλληνες εφοπλιστές προσλαμβάνουν μόνο Έλληνες πλοιάρχους – ούτε ανθυποπλοιάρχους, ούτε υποπλοιάρχους. Αλλά και για κατώτερο πλήρωμα προτιμούνται οι ξένοι. Οι ίδιοι οι ναυτικοί μας μιλούν για ουσιαστική «εκδίωξη» των Ελλήνων ναυτικών μέσα από τα ελληνόκτητα πλοία με τις οδηγίες των εφοπλιστικών γραφείων, καθώς τα τελευταία έχουν ήδη παραδοθεί σε ναυάρχους και τεχνοκράτες, σε συνεργασία με τις δουλεμπορικές στοές του Πειραιά. Και δεν είναι μόνο αυτό – είναι και το ότι σήμερα οι εναπομείναντες Έλληνες ναυτικοί χάνουν σιγά αλλά σταθερά την επαφή τους με τη ναυτοσύνη.

--- Θεωρώ σημαντική διάσταση της δράσης του Συλλόγου την ενασχόλησή του με το θέμα της Ναυτικής Εκπαίδευσης. Δεν μπορεί να υπάρξει αξιόπλοη Εμπορική Ναυτιλία, τονίζουν οι έμπειροι ναυτικοί μας, χωρίς εκπαιδευμένο προσωπικό. Αναρωτιούνται αν οι υπάρχουσες Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού παρέχουν τα απαραίτητα και κατάλληλα εφόδια, αν μέσα από τη σύγχρονη  παρεχόμενη εκπαίδευση προάγεται η ναυτοσύνη, η κύρια, η χαρακτηριστική δηλαδή ιδιότητα του  ναυτικού. Και τούτο γιατί, όπως οι ίδιοι μας εξηγούν, στο σχεδιασμό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων συμμετέχουν άνθρωποι, που «δεν τολμούν ή δεν θέλουν» να δώσουν τη σωστή κατεύθυνση, αγνοώντας τους αποδειγμένα γνώστες και έμπειρους φορείς της ναυτοσύνης, τους μάχιμους δηλαδή πλοιάρχους. Επιπλέον, επισημαίνουν την έλλειψη του Υπουργείου στο ζήτημα σταθερής πολιτικής για την προσέλκυση των νέων στο ναυτικό επάγγελμα.         

          Πάντως, σε τοπικό επίπεδο ο Σύλλογος έχει επιδιώξει και έχει σε γενικές γραμμές πετύχει καλή συνεργασία με τη Διοίκηση της τοπικής Ναυτικής Σχολής. Καταγράφεται, ωστόσο, στο βιβλίο το επεισόδιο του φθινοπώρου του 2015 με τον αποκλεισμό του προέδρου του Συλλόγου Τάσου Παγουλάτου από τους χαιρετισμούς κατά την τελετή υποδοχής των νέων σπουδαστών. Διαμαρτυρήθηκε τότε εντονότατα ο Σύλλογος για την απαράδεκτη στάση του Διοικητή, η οποία έθιξε «ανεπίτρεπτα ολόκληρη τη ναυτική οικογένεια».

 --- Σοβαρότατα παραμένουν τα προβλήματα την ναυτικής οικογένειας τα σχετικά με την ιατροφαρμακευτική της περίθαλψη και με τη συνταξιοδότηση των απόμαχων του επαγγέλματος – προβλήματα που προέκυψαν λόγω της πραγματικής, σε «ανύποπτο» χρόνο, καταλήστευσης του Ταμείου τους, του γνωστού ΝΑΤ, και της κακοδιοίκησης του Οίκου του Ναύτη, και τα οποία προφανώς επιδεινώθηκαν εξαιτίας των μνημονιακών πολιτικών.

          Διδακτορικά θα μπορούσαν να γραφτούν για την κακοδαιμονία του ΝΑΤ, για το έγκλημα που έγινε μέσα και γύρω από αυτό. Ένα εύρωστο ταμείο, που γι’ αυτό άνοιξε τις ορέξεις πολιτικών και παρατρεχάμενων, κατέληξε προβληματικό, παράλυτο και αναξιόπιστο. Προφανώς, το έγκλημα έχει ονοματεπώνυμο, κανείς όμως δεν ελέγχθηκε και κανείς δεν πλήρωσε. Γι’ αυτό δικαιολογημένα αγανακτούν οι ναυτικοί μας: «[...] όταν εμείς θαλασσαδερνόμασταν και οι γυναίκες μας και τα παιδιά μας περιστασιακά μόνο γνώριζαν σύζυγο και πατέρα, γύρω από τα λεφτά του ΝΑΤ, τα λεφτά μας, επί 10ετίες είχε στηθεί ένα ατελείωτο τσιμπούσι, όπου όλα αυτά τα πιράνχας που προαναφέραμε, τρώγανε, πίνανε, ρευόντουσαν και μας στέλνανε το λογαριασμό»...

          Φυσικά, δεν παραλείπεται η απόδοση ευθυνών και στους κατά καιρούς εκπροσώπους των Ναυτικών στη διοίκηση του ΝΑΤ, οι οποίοι συμφωνούσαν ή ανέχονταν την κακοδιαχείριση και το «πλιάτσικο» στο Ταμείο τους, όταν δίνονταν δανεικά κι αγύριστα σε εφοπλιστές, όταν πληρώνονταν ταξίδια, επιδόματα και γενικότερα αργομισθίες σε συγγενείς και φιλαράκια υπουργών, ναυάρχων και προέδρων, όταν αγοράζονταν δομημένα ομόλογα, όταν «διευκολύνονταν» ενοικιαστές ακινήτων του ΝΑΤ, όταν συνταξιοδοτούνταν «ναυτικοί» με πέντε χρόνια υπηρεσία, όταν ενισχύονταν από τα χρήματα των ναυτικών Αιγυπτιώτες και Ρωσοπόντιοι, ποδοσφαιριστές και άλλες «ευπαθείς» κοινωνικές ομάδες. Γιατί τέτοια συνέβαιναν στο πολύπαθο ΝΑΤ...

          Αλλά και ο Οίκος του Ναύτη (Ο.Ν.), που έχει αναλάβει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ναυτικών και των οικογενειών τους, λειτουργεί με χρόνια προβλήματα, τα οποία εντοπίζονται στον τρόπο διοίκησης και οικονομικής διαχείρισης του οργανισμού.  Στο Αργοστόλι ο Σύλλογος Ναυτικών έδειξε συνεχές το ενδιαφέρον του για τη σωστή λειτουργία του Ο.Ν. Πρωτοστάτησε για την κάλυψη ιατρικού προσωπικού, έδωσε λύσεις για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ναυτικών και των οικογενειών τους, αλλά και προώθησε και έλυσε, και με δικά του χρήματα, προβλήματα ανακαίνισης και λειτουργικότητας του κτηρίου και προώθησε μηχανολογικό εξοπλισμό.        

          Και μια και μιλούμε για τον τοπικό Ο.Ν. δε γίνεται να μην αναφερθώ στην αναλγησία της κεντρικής διοίκησης αυτού του οργανισμού, όταν ο Σύλλογος Ναυτικών ζήτησε να στεγαστεί σε αναξιοποίητο/κενό χώρο του κτηρίου, προκειμένου να λύσει το πρόβλημα της μόνιμης στέγασής του. Το αίτημά του, ωστόσο, παρά τα επανειλημμένα έγγραφά του, ποτέ δεν κατέστη δυνατόν να ικανοποιηθεί. Και να σκεφτεί κανείς ότι το κτήριο αυτό έχει κατασκευαστεί με χρήματα της κεφαλονίτικης εφοπλιστικής οικογένειας των Βεργωτήδων και για την ανακαίνισή του έχει συνδράμει οικονομικά και ο Σύλλογος Ναυτικών. Η .. πάνσοφη, όμως, ελληνική νομοθεσία και όσοι την ερμηνεύουν ή την υλοποιούν έκριναν πως οι ναυτικοί της Κεφαλονιάς δεν μπορούν να στεγαστούν σ’ έναν κατ’ ουσίαν δικό τους, κεφαλονίτικο χώρο. Δεν το προβλέπει ο Νόμος, απαντούν οι καρεκλοκένταυροι της Αθήνας, οι οποίοι δεν μπορούν ή φοβούνται να κάνουν την υπέρβαση, προκειμένου να εξυπηρετηθεί μια κοινωνική ανάγκη, οι οποίοι δεν μπορούν και ίσως δε θέλουν να καταλάβουν τουτοδώ το απλό, που υπογραμμίζουν οι ναυτικοί μας: «Εμείς είμαστε οι Κεφαλονίτες ναυτικοί, που με την υπεραξία της δουλειάς μας στα καράβια των Βεργωτήδων, στα οποία κάποιοι από εμάς περάσαμε ολόκληρη τη ναυτική ζωή μας, τους βοηθήσαμε να κάνουν δωρεές στο Δημόσιο για κοινωφελείς σκοπούς, όπως αυτό το όμορφο κτήριο του Οίκου Ναύτου Αργοστολίου»...

--- Τέλος, καίριο αίτημα του ναυτικού κόσμου είναι και παραμένει η νομοθετική κατοχύρωση του εκλογικού δικαιώματος των ναυτικών σε καθολική βάση – κάτι που χρονίζει αδικαιολόγητα. Κρίνεται ακατανόητη η συμπεριφορά της Πολιτείας για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα λειτουργίας του δημοκρατικού μας πολιτεύματος: οι ναυτικοί,  ιδιαίτερα εκείνοι στα ποντοπόρα πλοία, οι «εν πλω» ναυτικοί, παρ’ όλο που αποτελούν μια πολυπληθή κατηγορία του πληθυσμού, παρ’ όλο που συνιστούν σταθερούς πρεσβευτές της χώρας σε όλη την υδρόγειο, παρ’ όλο που έχουν συμβάλει και συμβάλουν στην ανάπτυξη της χώρας, δεν έχουν το δικαίωμα ψήφου...

         Ωστόσο, θεωρώ απαραίτητο να αναφερθώ επιγραμματικά σε σημαντικές και σημαδιακές πρωτοβουλίες του Συλλόγου Ναυτικών, οι οποίες καταγράφονται και κάποτε σχολιάζονται στο βιβλίο. Πρόκειται για πρωτοβουλίες, που φωτογραφίζουν τις ευαισθησίες, τις νοοτροπίες και γενικότερα τη φιλοσοφία ζωής των ναυτικών μας:

--- Για τις 18 θεές της θάλασσας, έργο της  κεραμίστριας Έφης Σπηλιώτη, ο Σύλλογος έχει ζητήσει από τους αρμόδιους να τοποθετηθούν επιτέλους σε δημόσιο χώρο – άλλωστε για τέτοιο προορισμό φιλοτεχνήθηκαν και για τέτοιο χώρο αγοράστηκαν. Προτείνει μάλιστα την είσοδο του «Μπαστουνιού», έτσι ώστε με τις απαραίτητες ξενόγλωσσες διευκρινιστικές επιγραφές να αποτελέσουν αντικείμενο θαυμασμού των ξένων επισκεπτών αλλά και μέσο ανάδειξης της πλούσιας αρχαιοελληνικής μας μυθολογίας. Για την ώρα οι 18 θαλασσινές θεές «δάνεισαν» τις φωτογραφίες τους, για να στολιστούν οι σελίδες του αποψινού βιβλίου.

--- Για να τιμηθεί η προσφορά και η θυσία των Κεφαλονιτών ναυτικών στη μάχη του Ατλαντικού κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Σύλλογος των Ναυτικών έχει ζητήσει να τοποθετηθεί σε εμφανές σημείο του Αργοστολιού πινακίδα με τα ονόματα των 100 περίπου νεκρών συμπολιτών μας. Για την ώρα έχει αναρτήσει τον κατάλογο στα γραφεία του.

--- Ενδιαφέρθηκε επίσης και επικρότησε το στήσιμο Μνημείου του Ναύτη στη Σάμη, ευελπιστώντας και σε άλλα παρόμοια και στις άλλες περιοχές του νησιού.

--- Προέβαλε μέσα από την εφημερίδα του και γενικότερα μέσα από τη δράση του την έρευνα του Ιόνιου Πανεπιστήμιου για τη μελέτη της Επτανησιακής Ναυτιλίας. Από αυτήν την πανεπιστημιακή έρευνα τεκμηριώθηκε η παρουσία της Κεφαλονιάς ως αξιόλογου ναυτότοπου, και ο Σύλλογος το προέβαλε αυτό με παρουσιάσεις ειδικών βιβλίων και μελετών και με άλλες σχετικές εκδηλώσεις.

--- Παραλείπω τη γραφειοκρατική οδύσσεια, που πέρασε ο Σύλλογος, προκειμένου να αντικαταστήσει την περίφραξη στην προτομή του Ν. Καββαδία.

          Τέλος, στο βιβλίο ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να διαβάσει και να κρίνει για το θάρρος και την τόλμη του το Σύλλογο και ειδικότερα τους υπεύθυνους της εφημερίδας, της οποίας ξαναθυμίζουμε «παιδί» της είναι το σημερινό βιβλίο, καθώς έγραψαν και ξαναέγραψαν για θέματα δύσκολα και δύστροπα, χωρίς υπεκφυγές και φιοριτούρες, χωρίς μισόλογα – θέματα  όπως είναι

-- οι ευθύνες, ατομικές και συλλογικές, των ίδιων των ναυτικών για την «ιδιοτελή συμπεριφορά» τους σε ζητήματα εργασιακά και τη «χλιαρή αντίδρασή» τους στα τεκταινόμενα σε βάρος τους πριν και μετά τα μνημόνια,

-- η δυστοκία του Συλλόγου σε περιόδους εσωτερικών εκλογών και ανάδειξης νέων διοικήσεων,

-- η συμβολή του Έλληνα καπετάνιου και ναυτικού στη σωτηρία ναυαγών και την περισυλλογή προσφύγων

-- οι λόγοι της διαφθοράς και διαπλοκής στην ελληνική Πολιτεία με την κακοδιαχείριση και το οικονομικό φαγοπότι από συγκεκριμένες πολιτικές και οικονομικές ομάδες,  καθώς και τα λαοκτόνα αποτελέσματα της μνημονιακής πολιτικής απ’ όποιο κόμμα ή συνασπισμό κομμάτων κι αν αυτή εφαρμοζόταν ή και εφαρμόζεται,

-- και αρκετά άλλα.

          Το βιβλίο, το οποίο απόψε εδώ παρουσιάζουμε - καταστάλαγμα σκέψης και δράσης, αγωνίας και ελπίδας των απόμαχων ναυτικών συμπολιτών μας - μάς απέδειξε το εξής αναμφισβήτητο: Ναυτικός δεν είναι απλά και μόνο ο εργάτης, κατώτερος ή ανώτερος, της θάλασσας· ναυτικός δεν είναι μόνο μια πηγή πλούτου, ατομική και εθνική. Ο ναυτικός πρώτα και πάνω απ’ όλα είναι ή καταλήγει να είναι μαχητής ιδεολογικός, εργάτης κοινωνικός, πρεσβευτής πολιτιστικός. Και τούτο γιατί η ίδια η φύση της εργασίας του, ειδικότερα στα ποντοπόρα πλοία, τον μετατρέπει σε φορέα νέων ιδεών, τον καθιστά μήτρα προωθημένων αντιλήψεων. Άλλωστε, χάρη στο εμπόριο και τη ναυτιλία επικοινώνησαν οι άνθρωποι μεταξύ τους και συναντήθηκαν οι ιδέες και άλλαξαν τα πράγματα.

          Επομένως, για να ξαναγυρίσω σε αυτό που έλεγα στην αρχή της ομιλίας μου, Ο Σύλλογος Ναυτικών Κεφαλονιάς, η παλιά δηλαδή «χαλαρή παρέα», έχει ήδη γράψει ιστορία. Προέβαλε και ανέδειξε την ιδιαιτερότητα και την προσφορά του ναυτικού,  καταξιώθηκε ως συλλογικότητα στην τοπική κοινωνία με την πολυδιάστατη προσφορά του, που πρέπει να συμπληρωθεί και με άλλα ακόμη, όπως το Ναυτικό Μουσείο και το Ναυτικό Αρχείο Κεφαλονιάς. Γι’ αυτό το «Νίκος Καββαδίας» πρέπει να συνεχίσει να ταξιδεύει στα ... στεριανά νερά – νερά  θολά βέβαια, νερά ίσως πιο δύσκολα από εκείνα της Γης του Πυρός ή της Νέας Ζηλανδίας. Θα είναι, νομίζω, λάθος ανεπανόρθωτο το όποιο ... ξεμπαρκάρισμα.

          Οι Κεφαλονίτες ναυτικοί μας με μια πλούσια συλλογική δράση και εμπειρία δέκα οχτώ χρόνων θέλω να πιστεύω ότι θα συνεχίσουν να παλεύουν με τα άγρια κύματα της στεριάς και τις στεριανές αντιλήψεις, αποδεικνύοντας σε όλους εμάς τους στεριανούς, όπως είχε κάποτε πει ο Άγγελος Μπενετάτος, πρώτος πρόεδρος του Συλλόγου,  ότι οι ναυτικοί δε γνωρίζουν μόνο αν ο μπόσουλας γυρίζει ή το καράβι, αλλά μπορούν, ζυμωμένοι με την άγρια ομορφιά της θάλασσας, να ερεθίζουν πολλές χορδές της ανθρώπινης ψυχής και του νου – απόδειξη η πλούσια δεκαοχτάχρονη πορεία του Συλλόγου και η αντίστοιχη χρονικά περίπου κυκλοφορία της Θάλασσας και το θαλερό παιδί της, το σημερινό βιβλίο.